از دلالی تا کپی فناوری، تلاش برای عبور از جریان سنتی دیجیتال (آخرین نشست)

دوم مهر ماه سال 1397، آخرین نشست مجمع برگزاری همایش "نقش فناوری اطلاعات در تحقق افق 1404 ایران" در مرکز "تشخیص مصلحت نظام"، برپا گردید. در این نشست، همچنان شاهد حضور بانیان و مسئولان اصلی برپایی همایش 28 و 29 آبان ماه، از جمله آقایان دکتر فریدون وردی نژاد: ریاست محترم شورای عالی سیاست گذاری همایش، دکتر امیرهمایون حیدری: دبیر کل همایش، دکتر محمد حسین پاشنه طلا: دبیر علمی همایش و مهندس مهدی پشتکوهی: دبیر اجرایی همایش بودیم. جمعی از اصحاب رسانه نیز با حضور فعال خود در نشست پایانی پیش از همایش اصلی، در جریان آخرین تبادل نظر ها قرار گرفتند.

از جمله دیگر حضار برجسته این نشست، می توان به آقایان دکتر محمد صادق مفتح، دکتر پیمان مولوی، دکتر اصغر ابراهیمی و آقای هادی پور اشاره کرد. آقای امیرهمایون حیدری، آغازگر این نشست، به افزایش حضور عناوین برجسته کشوری در نشست اصلی "نقش فناوری اطلاعات در تحقق افق 1404 ایران" اشاره کرده و از جمله آنها می توان به آقایان ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی و رییس مرکز ملی فضای مجازی و محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و سرپرست نهاد ریاست جمهوری اشاره کرد.

هر چند که اینبار سخنان تمامی حضار رنگ و بوی دیگری داشت، اما انتقادها نیز با حفظ نظریه پشتیبانی از همایش اصلی نطق می شد. پس از سخنان اولیه آقای آقای امیرهمایون حیدری، آقای دکتر محمد حسین پاشنه طلا به ارائه پنل دسته بندی همایش اشاره کرده و بندهای مهم آن را با حضار در میان نهادند. این پنل شامل تلاش گروه برپایی، در راستای جهت دار شدن همایش و حرکت در مسیر کاربردی است که در نهایت به بازدهی نیز خواهد انجامید. این پنل که از نمایشگرهای سالن نشست به نمایش در آمد، دارای 9 محوریت برجسته به شرح زیر است:

1- نوآوری های برهم زننده و استراتژی ملی مواجهه و بهره برداری از فرصتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات

2- شهرها و روستاهای آینده و شهروند هوشمند ایران 2025

3- اقتصاد داده و هوش مصنوعی

4- ابزارهای نوین پولی و مالی برای توسعه صنعت فناوری اطلاعات

5- بخش خصوصی پیشران توسعه ایران 1404

6- حاکمیت توانا و نقش فناوری اطلاعات در تحقق حکمرانی خوب

7- تحولات اقتصادی و اجتماعی متکی بر اینترنت اشیاء

8- رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی 2025 و رویکردهای مواجهه با آن

9- فناوری های نوظهور، تحول دیجیتالی و توسعه اقتصادی

پیش از پرداختن به دیگر سخنان عزیزان و حضار محترم، نظر شما را به لیستی از اسامی اعضای سیاست گذاری نشست دعوت می کنیم:

دکتر مسعود خوانساري ریاست اتاق بازرگانی تهران

مهندس سید محمد حسین سجادي نیري دبیر توسعه فناوري هاي نرم و هویت ساز ریاست جمهوري

دکتر علی رهبري سرپرست مرکز توسعه تجارت الکترونیک

دکتر عیسی منصوري معاون توسعه اشتغال وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی

دکتر احمد میدري معاون رفاه اجتماعی وزیرکار، تعاون و رفاه اجتماعی

دکتر محمد صادق مفتح رئیس هیئت مدیره گروه خدمات مدیریت بصیر

مهندس ناصر حکیمی مدیر فناوري اطلاعات بانک مرکزي

دکتر محمد حسین پاشنه طلا مدیر کل سابق فناوري اطلاعات وزارت صنعت و تجارت / دبیر علمی همایش

دکتر اصغر ابراهیمی اصل عضو هیئت مدیره سازمان اقتصادي آستان قدس رضوي

دکتر یاسر تک فلاح سرپرست اداره کل همایش و امور پژوهشی مجمع تشخیص مصلحت نظام

دکتر محمد ابراهیم مداحی ریاست کمیسیون چشم انداز و امور نخبگان مجمع تشخیص مصلحت نظام

دکتر علی رضایی میرقائد معاونت پژوهش،اطلاع رسانی و امور بین الملل مجمع تشخیص مصلحت نظام

دکتر فریدون وردي نژاد مشاور رسانه اي ریاست جمهوري

دکتر جواد فرشباف ماهریان رئیس کمیته پیگیري و ارزیابی تحقق سند چشم انداز

دکتر محمد فرجود ریاست فناوري اطلاعات شهرداري تهران

مهندس مهدي پشت کوهی مدیر اجرائی و عضو شورایعالی سیاستگذاري

دکتر امیر ناظمی معاون وزیر و رئیس سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات ایران

دکتر حجت زراعتی معاون مؤسسه ملی تحقیقات سلامت ایران

دکتر محمود لیایی مدیر مهندسی سازمان و فناوري اطلاعات سازمان گسترش و نوسازي صنایع ایران

دکتر احمد معصومی فر مدیرکل دیپلماسی اقتصاد مقاومتی وزات امورخارجه

مهندس سمیرا انصاري رئیس مرکز فناوري اطلاعات و ارتباطات

دکتر سعید فلاح پور عضو هیئتمدیره سازمان بورس و اوراق بهاردار

دکتر ابوالحسن فیروزآبادي دبیرشوراي عالی فضاي مجازي و ریاست مرکز ملی فضاي مجازي ایران

دکتر غلامرضا انصاري معاون دیپلماسی اقتصادي وزارت امور خارجه

دکتر طهماسب مظاهري وزیر سابق اقتصاد و دارائی

دکتر برات قبادیان معاونت محترم آموزش پروژهش و فناوري وزیر صنعت، معدن و تجارت

دکتر همایون حیدري دبیرکل

مهندس محمدرضا طلائی ریاست اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرم افزار اتاق بازرگانی ایران

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمید شهریاري معاون محترم رئیس قوه قضاییه و رئیس محترم مرکز آمار و فناوري اطلاعات قوه قضائیه

دکتر مصطفی درویشی مدیر محترم حوزه ریاست و روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

دکتر عبدالعلی علی عسگری ریاست محترم صدا و سیمای ایران

پس از اطلاع از مهمترین داده های جدید همایش، به سراغ نقطه نظرات عزیزان و حضار خواهیم رفت. آقای دکتر امیرهمایون حیدری به محدودیت هایی که در راستای دعوت مهمانان خارجی وجود داشته اشاره کرده و به نوعی این احتمال را اعلام کردند که این نشست می تواند با مهمانان بین المللی کمتری برپا گردد. در ادامه، آقای دکتر منصوری معاونت محترم اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سخنان خود را ایراد کردند. ایشان با عطف به منویات استراتژیک و چشم انداز 20 ساله، فرموندن که عملکرد منفک لزوما به نتایج مورد انتظار منتهی نمی گردد. ایشان به عنوان مثال به بخش عملکرد مناسب بخش خصوصی اما دستاوردهای نه چندان مطلوب در خروجی اشاره کردند. آقای دکتر منصوری با توجه به نسخه جدید چشم انداز، وضعیت فعلی و مورد انتظار را تنها از منظر IT و فناوری اطلاعات، تشریح کردند. آقای منصوری در ادامه افزود: ما باید بدانیم که آیا یک رهبر فناوری در جهان هستیم و یا یک پیرو و توسعه دهنده؟ آنچه که در حال حاضر در کشور دیده می شود، کپی فناوری هایی است که ریشه آنها در کشورهای دیگر است. ایشان به صراحت اعلام کردند که بخش بزرگی از فعالان دنیای فناوری اطلاعات و ICT داخل کشور، در حال کپی برداری از نمونه های خارجی و یا دلالی هستند.

کپی و استفاده از فناوری های منسوخ، منجر به پیشرفت در صنعت فناوری اطلاعات کشور نخواهد شد. یکی از بخش های بسیار مهم از سخنان آقای دکتر منصوری، در زمینه بیمه افرادی بود که امروزه به طور جدی و به عنوان تنها شغل، در دنیای فناوری اطلاعات و شغل هایی نظیر Freelancer مشغول به کار هستند. ایشان معتقد است که با نظر به تمام قوانین، نمی توانیم این دسته از جوانان را فاقد صلاحیت به منظور مشمولیت بیمه بدانیم. سپس در ادامه ایشان به نامشخص بودن برخی از حمایت های دولت از فناوری اطلاعات اشاره کردند. زبان اجرایی ما، به خوبی برای این زمینه تعریف نشده است. به عنوان مثال در همکاری ما در وزارت کار و وزارت ICT، گفتیم که توانایی های فعلی در کشور را پرورش دهیم. به عنوان تولید برنامه "دیرین دیرین" به زبان کردی بود. یک محصول دیرین دیرین با زبان کردی که برای 40 الی 50 میلیون کرد تولید شده و از یک سو پیمانکار کرد را در کردستان خواهیم داشت و تولید کنندگان دیرین دیرین را نیز در تهران. دولت در هیچ جای این بازی وجود ندارد. در نظام حکمرانی ما، نقش دولت در زمینه حمایتی، به خوبی برای فضای مجازی تعریف نشده است.

در ادامه، آقای دکتر فریدون وردی نژاد نیز ضمن آرزو مندی تاثیر مثبت نشست های پیش از همایش، به زحمات تمامی دست اندرکاران اشاره کرده و سپس از کاهش قوانینی صحبت کردند که گردش عملکرد فناوری اطلاعات در کشور را کند کرده است. ایشان در ادامه افزود: تلاش های که معمولا در بخش های IT صورت گرفته است، توسط دولت و حکومت، متکی بر مدل های بروکراتیک بوده است. ریشه های فناوری اطلاعات در این حالت از طریق محیط های اداری و میزها، به دیگر بخش ها رسوخ می کند. اما این مدل تا کنون با موفقیت چندانی همراه نبوده است.

عقب بودن از سند چشم انداز 1404 ایران، یکی از دلایل قابل استناد برای این ادعا است که توسط آقای دکتر وردی نژاد مطرح گردید. آقای دکتر پاشنه طلا نیز پس از اعلام و معرفی پنل های همایش اصلی که در ابتدای گزارش بدان اشاره کردیم، اعلام کردند که برنامه ریزی اصلی را به گونه ای قرار داده ایم که بخش بزرگی از تمرکز، بر استفاده از نیروها، فناوری و تکنولوژی داخلی باشد. تحقیق در این راستا، ما را به شناسایی بخش ها و نیروهایی رساند که از کشف آنها خرسندیم. همانطور که می دانید، فناوری اطلاعات یک فناوری زایشی است؛ توسعه فناوری هایی مانند بلاک چین که به صورت زیرپوستی در حال رشد و گسترش است، و همچنین در ایران نیز از روند گسترشی آن خرسند هستیم، می تواند به تغییر قدرت حاکمیت بینجامد.

آقای دکتر پاشنه طلا در ادامه به سودآوری و اهمیت "ماینینگ" و استخراج ارزهای دیجیتالی اشاره کردند و آن را از جمله افق های روشنی که پیش رو است خوانده و عنوان کردند که ضمن پی بردن به اهمیت و سودآوری آن، بالا بردن ایران در این زمینه و رساندن آن به پایتخت ماینینگ، چندان دور از انتظار نیست. خصوصیات کشور ما مانند برق ارزان قیمت و وجود نیروهای مطلع و متخصص، از جمله زیرساخت های آن هستند.

ایشان همانند نشست پیشین، به لزوم استفاده از توسعه عقب گرد یا Backward اشاره کرده و گفت: می توانیم یک پروژه را در دل خاک کاشته و متناسب با آن، اصلاح اکوسیستمی را پیش ببریم. زیر ساخت، نیروی انسانی و… را متناسب با آن توسعه داده و حتی می توان در این راستا از تکنیک های جهانی نیز استفاده نمود. در پروژه هایی مانند نفت و گاز، ما در کنار نیروهای خارجی قرار گرفته و امروزه در حال توسعه آن به تنهایی هستیم. آقای دکتر پاشنه طلا در لا به لای توضیح پنل های همایش به بخش هایی مهمی از جمله شهرها و روستاهای آینده و شهروند هوشمند ایران نیز اشاره کرده و حتی از رایزنی هایی با شهرداری تهران در این زمینه سخت گفتند. از حجم سرمایه گذاری تا تامین خواسته ها و سیاست گذاری. آقای دکتر پاشنه طلا ضمن معرفی بخش های مهم پنل، اعلام فرمودند که بخش هایی از این پنل همچنان امکان تغییر و بهبود را خواهد داشت.

در ادامه آقای دکتر ابراهیمی نیز سخنان خود را با اعلام این مطلب که حدود 12 هزار "شرکت دانش بنیان" در 4 سال اخیر به نهاد ریاست جمهوری مراجعه کرده و 3500 شرکت شناسایی و ثبت شده، که در 4 سطح طبقه بندی شده اند تا از حمایت های دولت نظیر معافیت های مالیاتی بهره مند شوند. برآورد حجم بازدهی اقتصادی این شرکت ها باید چیزی در حدود 200 هزار میلیارد تومان میبود که در بخش IT تنها 25 هزار میلیارد تومان آن بدست آمده است. ایشان در ادامه افزود: شاید شرکت های دانش بنیان از حمایت های کافی برخوردار نباشند، اما طرح هایی مانند رهبری ماینینگ در جهان، با مقاومت های بین المللی، می تواند به شکست انجامیده و بهتر است که از دنبال کردن آنها پرهیز کنیم.

در ادامه آقای دکتر ابراهیمی گفت: کشورهای پیشرفته نظیر آلمان، به شدت نیازمند افراد متخصص دنیای IT مانند برنامه نویس ها است؛ من پیشنهاد می کنم که با توجه به زمان باقی مانده به همایش اصلی در اواخر آبان، بهتر است که از عملکرد "سوپرمارکتی" پرهیز کنیم. با کاهش برخی از برنامه ها، می توانیم به برنامه های مهمتر پرداخته و سرعت پیشبرد سند چشم انداز 1404 را افزایش داد. با قرار دادن تمامی مشکلات در کنفرانس، سطح توقعات به شدت بالا رفته و می تواند در بازدهی موثر باشد.

از جمله مهمانان این نشست، آقای دکتر "پیمان مولوی" بودند که سابقه ایشان در توسعه اقتصاد بسیار درخشان است. آقای دکتر مولوی ضمن اشاره مستقیم به برخی استفاده برخی از کشورها از سرمایه ها و بازدهی این سرمایه گذاری در پروژه های فعال، گفت: تامین منابع مالی بزرگترین بخشی است که در رابطه با IRAN 2025 IT FORUM مطرح خواهد بود. ما در 15 سال گذشته بیش از 1090 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم؛ حوزه ICT هم مانند حوزه های دیگر، با وجود سرمایه گذاری های انجام شده، بازدهی بالایی نداشته است. مهمترین عاملی که برای پیشبرد اهداف IT در ایران بدان نیاز خواهیم داشت، یک رول مدل است. به عنوان مثال ترکیه از رول مدل اروپا در این زمینه استفاده کرده و با 45 میلیارد سرمایه گذاری در حوزه IT خود که به تازگی اتخاذ شده است، این کشور به یک کشور متوسط رو به بالا در این زمینه پیشرفت خواهد کرد.

سپس آقای دکتر مفتح نیز جمع سخنرانان پیوستند. محمد صادق مفتح رئیس هیئت مدیره گروه خدمات مدیریت بصیر، گفت: IT یک صنعت عمومی است که مهمترین مشخصه آن نیازمندی همه ارگان ها به آن است. پیشرفت های آی تی، امروزه بر افکنانه است؛ بدین ترتیب که قوانین سنتی پیش از خود را کاملا از بین خواهد برد.

تا کنون، مهمترین بخش های این نشست را به صورت مکتوب خدمت شما عزیزان ارائه نمودیم؛ پس از پایان این نشست که بیش از 2 ساعت به درازا انجامید، فرصت چندان برای پرسش و پاسخ های مرسوم به وجود نیامده با این وجود دقایقی را در کنار آقای دکتر پاشنه طلا، به بحث و گفتگو پرداختیم. ایشان به مانند گذشته، با صبر و حوصله فراوان به سوالات ما پاسخ دادند.

پرسش ما:

آقای دکتر آیا با وجود گسترش پنل های اجرایی و همکاری و تعامل با ارگان های بزرگ کشوری، و همچنین برپایی نشست هایی با این عزیزان، تصور نمی کنید که امکان بالا رفتن سطح توقعات از نشست 2 روزه 28 و 29 آبان ماه به شدت بالا رفته و این مسئله می تواند نتایج نهایی را به مخاطره روانی بیندازد؟

پاسخ آقای دکتر پاشنه طلا:

خیر؛ اتفاقا با دعوت از این عزیزان، و دریافت انتقاد و یا رهنمود های آنها، ما آرایش بهتری را برای این همایش در نظر می گیریم. افزایش انتظارات را به فال نیک گرفته و اتفاقا بالا رفتن انتظارات از نشست های اصلی آبان ماه، حاکی از مسیر درست و قدرتمند آن است. همچنین بالا رفتن انتظارات در دوستان چه در بخش نهاد های دولتی، حکومتی و یا حتی N.G.Oها، به ما یادآوری می کند که مسیر درستی را در پیش گرفته ایم که البته این مسیر صحیح نیز حاصل مشارکت، توصیه و رهنمود هایی است که از سوی اعضای شورای سیاست گذاری ارائه شده و کمیته علمی سعی کرده است تا منویات شورای سیاست گذاری را به نحو احسنت پیاده سازی کرده است.

در پایان ضمن تشکر از هیئت برپایی نشست های 28 و 29 آبان ماه در مرکز همایش های بین المللی ایران، امیدواریم تا شاهد دریافت نتایج ملموس این نشست در تمامی بخش های فناوری اطلاعات کشور، اعم از تجاری، اشتغال زا و دولتی باشیم. "وب سخت افزار" همچنان افتخار حضور در این جریان را به عنوان مدیای رسمی بدست آورده و اخبار تمامی بخش های برجسته نشست و همایش ها را برای شما عزیزان ارائه خواهیم کرد.

وب سایت www.iran2025.com